Jesteśmy świadkami ewolucji roli szkoły i jej sposobu nauczania. Do szkół z impetem wpływają nowoczesne technologie, kredę zastępują tablice interaktywne, a uczniowie mają do dyspozycji cyfrowe wersje materiałów, podręczników oraz ćwiczeń. Nauczyciele korzystający z publikacji metodycznych różnych wydawnictw, korzystają też z materiałów darmowych dostępnych po zalogowaniu do systemów wiedzowych. Tym sposobem mają dostęp do elektronicznych wersji sprawdzianów, zadań domowych, ćwiczeń oraz narzędzi wykorzystywanych na lekcjach. Coraz częściej zatem nauczyciel otrzymuje gotowca, z którego wystarczy, aby umiejętnie skorzystał. Uczeń natomiast poszukuje informacji na stronach edukacyjnych, blogach, videoblogach, forach internetowych, grupach dyskusyjnych, wiki i wielu, wielu innych, które we współczesnym świecie doskonale zapełniają potrzebę kształcenia nieformalnego i stanowią uproszczoną wersję e-nauczyciela.

Pojawia się zatem pytanie, w jakim kierunku zmierza system edukacji i w jakim kierunku zmierza sama rola nauczyciela. Jeszcze niedawno był on dla ucznia Alfą i Omegą, dziś zaczyna pełnić rolę mentora a nawet moderatora, który prowadzi ucznia w gąszczu informacji. Praca nauczyciela bardzo się zmieni, ale nadal będzie niezwykle ważna w procesie kształcenia młodych ludzi. Choć mają teraz ogromne możliwości, aby zdobywać wiedzę samodzielnie, to nadal będą potrzebować osoby, która będzie im pokazywać gdzie szukać informacji i jak je wykorzystywać najskuteczniej. Nauczyciel będzie wcielał się bardziej w rolę mentora, trenera, który zamiast jednostronnie przekazywać wiedzę, będzie motywował młodych ludzi do jej poszerzania. Co się z tym wiąże? Przede wszystkim nabywanie dodatkowych kompetencji przez nauczycieli w kierunku pracy projektem, realizacji mentoringu, nauczyciele będą musieli otworzyć się na bardziej partnerskie relacje z uczniami, wymianę myśli i dialog z młodzieżą. Niestety wciąż jest to pięta achillesową wielu współczesnych edukatorów.

Szkoła w nowoczesnym rozumieniu, w całkiem niedalekiej przyszłości, przestanie być centrum wiedzy, a stanie się platformą wymiany wiedzy, na zasadzie platform edukacyjnych. Nawet najbardziej zatwardziali zwolennicy nauczania tradycyjnego muszą zauważyć trendy w kierunku korzystania z nowoczesnych technologii w każdej dziedzinie życia.   Nauczyciele już teraz muszą się przygotowywać do pracy w oparciu o takie narzędzia. Przyszła kadra pedagogiczna powinna nie tylko być odpowiednio wykształcona w zakresie wykorzystywania narzędzi służących do nauki online, ale także przygotowana do nauczania w takiej formie, ponieważ będzie się ona znacznie różnić od technik stosowanych w tradycyjnych klasach!

Niewykluczone, że już niedługo wielu nauczycieli będzie kształcić uczniów znajdujących się na drugim końcu świata i nawet nigdy nie zobaczą się oni na własne oczy. Już w tej chwili każdy student, uczeń czy nawet osoba dorosła może korzystać z darmowych platform edukacyjnych udostępnianych przez największe na świecie Uniwersytety typu Stanford University, Colombia Unversity czy Harward. Jeśli zatem młody człowiek komunikatywnie włada językiem angielskim nic nie stoi na przeszkodzie, aby wziął udział w kursie zdalnym organizowanym przed ponad 33 światowe uniwersytety. Co na to Polski Nauczyciel?

Wciąż jeszcze pokutuje trudny do zniwelowania mit, że nowoczesne technologie są złem koniecznym i wystarczy przeczekać okres ich popularności. Nic bardziej mylnego, kto w porę nie wykształci się w kierunku wirtualnej edukacji, ten będzie miał duże problemy z utrzymaniem pracy i ogromny stres związany z wypadnięciem z rynku pracy. A przecież nauczyciel XXI wieku powinien mieć elastyczny umysł, zawsze przygotowany na nowe sytuacje, na które będzie mógł spojrzeć kreatywnym okiem. Musi wyjść poza to, co jest oczywiste, poza podstawowe wzorce danych sytuacji. Wszak jest to przecież definicja osoby nauczającej innych. Trudno wyobrazić sobie, aby było inaczej…

Na szczęście, oprócz malkontentów i opornych możemy znaleźć rzesze wizjonerskich pedagogów, którzy doceniają dobrodziejstwa technologii w nauczaniu. Warto poczytać od czasu do czasu dyskusje nauczycieli na tematycznych forach internetowych:

- Jestem za! Myślę, że powinniśmy wykorzystywać jak najbardziej nowe technologie do nauki. Skoro mamy takie możliwości techniczne, nie powinniśmy wykorzystywać ich tylko do rozrywki. Mogą nam bardzo ułatwić i uprzyjemnić naukę.

- Ja również jestem za. Po pierwsze ułatwia to naszą pracę, a co najważniejsze dodaje atrakcyjności lekcjom. Ja staram się wykorzystywać jak najwięcej takich nowinek technologicznych. Oczywiście nie mam za dużego wyboru w mojej szkole, chociaż ma to się podobno wkrótce zmienić (o ile wierzyć obietnicom). W tych czasach niestety coraz trudniej zaciekawić dzieci tradycyjnymi lekcjami. Wymagają już coraz więcej nowości.

- Zacząłem się zastanawiać nad wykorzystaniem nowych technologii w procesie nauczania. Czy spotkaliście się z używaniem mediów społecznościowych jak facebook i youtube, nk do uczenia? Jakie są wasze zdania na temat wykorzystywania ich na lekcjach?

- Ja z kolei nie jestem wielkim entuzjastą e-książek czy wręcz audioksiążek. Po pierwsze - tradycjonalizm. Po drugie dlatego, że tak jak było tu wspomniane w jaki sposób dzieci mają się uczyć pisać, jak wszystko zostanie zastąpione elektroniką. Oczywiście za e-książkami przemawia również wiele argumentów. Większa trwałość niż tradycyjnych książek. Do tego ekologiczny charakter (nie wycinamy kolejnych drzew). A w dodatku niższe ceny. Myślę jednak, że e-książki nie zastąpi nigdy całkowicie tradycyjnych książek, a nawet jeśli to jeszcze pewnie setki lat upłyną.

Źródło: forumnauczycieli.pl

Jak zatem widać część nauczycieli docenia technologie i stara się za nimi nadążać, część jednak jest pełna obaw i wątpliwości.

Jakkolwiek to przede wszystkim technologie zmieniają nauczyciela w mentora, to pamiętać też należy, że nie tylko kompetencje technologiczne będą najważniejsze w przemianach roli nauczyciela.  Wymienia się dziś 5 najbardziej istotnych cech współczesnego nauczyciela:

• patrzy w przyszłość,
• uczy się przez całe życie,
• pomaga uczniom rozwijać relacje z rówieśnikami,
• uczy i ocenia uczniów będących na różnych poziomach zaawansowania,
• zauważa różnice pomiędzy skuteczną a nieskuteczną technologią.

Nauczyciel przede wszystkim musi być liderem, osobą wszechstronną, bez kompleksów osobistych, człowiek na wysokim poziomie moralno-etycznym, taki którego nie trzeba stawiać uczniom za wzór do naśladowania, lecz takim który jest nim, sam z siebie. Charyzmatyczny edukator pociągnie za sobą dziesiątki zagubionych, młodych ludzi.  Nie będzie już niedostępnym profesorem, którego słowo musi być zawsze ostatnie, ale mentorem, do którego uczeń może zawsze przyjść z prośbą o opinie i poradę.

W polskiej edukacji ciągle trwa spór o to czy nauczyciel powinien uczyć tego jak uczniowie mają się sami uczyć, czy raczej powinien przynosić na lekcje gotowe porcje wiedzy do konsumpcji. Tak czy inaczej nie może być nagminną sytuacja, kiedy uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności nie dzięki nauczycielowi, ale pomimo nauczyciela w szkole.

"Nauczyciel powinien brać pod uwagę wszelkie drogi, zmierzające do otwarcia umysłów i używać ich odpowiednio do okoliczności" - Jan Amos Komensky

Agnieszka Sip - właścicielka firmy Virtus Centrum Wsparcia Aktywności i Rozwoju, marki Akademia Webinaru oraz Redaktor Naczelna kwartalnika “Doradca Kariery”. Wykładowca akademicki na kilku uczelniach. Współzałożycielka poznańskiego Stowarzyszenia WiDoK, działającego na rzecz planowania i rozwoju kariery. Autorka dwóch prac magisterskich: z andragogiki i psychologii, poradników i informatorów oraz książki dla młodzieży: „Praca i ja. Przygoda życia”. Twórca gier szkoleniowych oraz nowoczesnych narzędzi edukacyjnych. Popularyzatorka refleksyjności i empatii w nauczaniu. Doświadczony żeglarz i mama 18 letniego syna. Życiowe motto: To, co ważne, usłyszysz tylko w ciszy. Tylko tam odnajdziesz siebie.