Koncepcję tę stworzyli Joseph Luft i Harry Ingham i jest to model opisujący jak budujemy swoją samoświadomość oraz relacje z innymi ludźmi. Tych dwóch psychologów podzieliło obszar naszej samoświadomości na cztery panele, które nazwali Oknami Johari (kombinacja liter imion autorów). Okno Johari to narzędzie rozwijające samoświadomość i zrozumienie zależności między nami a innymi osobami. Metoda okna Johari uświadamia nam, iż musimy zwracać uwagę na to, co inni wiedzą na nasz temat. Okno może zatem pomóc uporządkować swój wizerunek a nawet nauczyć się nim zarządzać. Poszerzenie granic obrazu i wiedzy o własnej osobie pozwala na lepsze korzystanie z własnego potencjału. Możemy czerpać wiedzę z tego, co uświadamiają nam inni. Modelu percepcji w postaci okna Johari używa się m.in. w coachingu, w trakcie warsztatów psychologicznych służących samorozwojowi, ale także w doradztwie edukacyjno - zawodowym. Model okna uświadamia nam, iż żaden człowiek nie wie o sobie wszystkiego, a całkowita wiedza o nim samym składa się z wiedzy, którą posiada i tej, której nie posiada!
Ja publiczne, zwane też obszarem otwartym – to część oznaczająca wszystko to co o sobie wiemy i jednocześnie inni wiedzą o nas. Znajdziemy tu nasze cechy, uczucia, zachowania, wiedzę, umiejętności i talenty, których jesteśmy świadomi i które chętnie i otwarcie komunikujemy innym. Można by powiedzieć, że to nasz oficjalny wizerunek.
Ja ukryte, zwane też obszarem ślepym – to część nas, której nie jesteśmy świadomi, ale jest ona znana innym. Może to być faktycznie jeszcze nieuświadomiona jakaś cecha lub talent jak np. zdolności przywódcze czy też nieuzasadnione przekonanie o jakimś talencie, którego obiektywnie nam brak.
Ja prywatne, zwane też obszarem ukrytym – to część nas, której jesteśmy świadomi, ale ukrywamy ją przed innymi. Często te informacje traktujemy jako wstydliwe lub obnażające nasze słabości. Ujawniamy je dopiero wtedy, gdy wzrasta w nas zaufanie do innych ludzi.
Ja nieświadome, zwane też obszarem nieznanym – to część nas, której ani my, ani inni nie są świadomi. Informacje z tego obszaru ujawniają się w procesie poznawania siebie. Może dojść do tego w wyniku obserwacji swoich zachowań w nowych sytuacjach, uzyskania wyników testów kompetencyjnych.
Powinniśmy dążyć do nieustannego poszerzania „ja publicznego” i pomniejszenia pozostałych części okna Johari. Możesz poprosić swojego podopiecznego, klienta, aby narysował pusty kwadrat z 4 oknami i w poszczególne części wpisał odpowiednie elementy. Porozmawiaj z Nim później na temat tego, czego się być może o sobie dowiedział.
Przykładowe zastosowanie Okna Johari oraz podobnych metod możesz znaleźć w bezpłatnej publikacji K. Bazan i M. Mitura-Cegłowska, Poradnik dla osoby diagnozowanej, NCA Lublin 2014. Do pobrania.
Agnieszka Ciereszko - właścicielka firmy Virtus Centrum Wsparcia Aktywności i Rozwoju, marki Akademia Webinaru oraz Redaktor Naczelna kwartalnika “Doradca Kariery”. Wykładowca akademicki na kilku uczelniach. Współzałożycielka poznańskiego Stowarzyszenia WiDoK, działającego na rzecz planowania i rozwoju kariery. Autorka dwóch prac magisterskich: z andragogiki i psychologii, poradników i informatorów oraz książki dla młodzieży: „Praca i ja. Przygoda życia”. Twórca gier szkoleniowych oraz nowoczesnych narzędzi edukacyjnych. Popularyzatorka refleksyjności i empatii w nauczaniu. Doświadczony żeglarz i mama 15 letniego syna. Życiowe motto: To, co ważne, usłyszysz tylko w ciszy. Tylko tam odnajdziesz siebie.
Zapraszamy na szkolenie rozszerzające temat samowiedzy:
„Kim jesteś? – określanie typu osobowości a wybór zawodu”.
