Gdyby zapytać przypadkowych przechodniów czy są szczęśliwi i zadowoleni ze swojego życia, w większości usłyszelibyśmy narzekania i listę wielu trosk, z którymi się borykają. Na pierwszym miejscu zapewne byłyby obawy związane z poszukiwaniem czy utrzymaniem pracy. W okresie rosnącego bezrobocia, niepewności i nieustannych zmian wydaje się to zupełnie naturalne. Spójrzmy jednak na problem z innej perspektywy.
Iga, lat 27, absolwentka ASP, bezskutecznie poszukuje pracy w charakterze grafika komputerowego:
Szukam od pół roku, to właściwie bezcelowe, bo i tak nikt nie chce mnie zatrudnić. Co umiem? A jakie to ma znaczenie, potrzebuje pracy od zaraz, bo nie mam za co się utrzymać. Mogę robić wszystko, obsługuję programy, mogę też koordynować projekty, być animatorem kulturalnym. CV mam na 4 strony, pracodawcy widzą przecież jakie mam bogate doświadczenie. Wiedza o sobie? A kogo to obchodzi!
Pracodawca, po rozmowie z Igą:
Bardzo roszczeniowa osoba, zamknięta w sobie i do tego smutna. Cv na 4 strony owszem, ale dla mnie z tego nic nie wynika, Pani ta nie ma planów, nie wie też jakie są jej mocne strony. Z jej doświadczenia wynika, ze bardziej zajmowała się animowaniem i koordynacją niż samą grafiką komputerową Nie mogę z kimś takim pracować. Potrzebuję osobę świadomą swojej wartości. Wtedy mogę jej zaufać.
Banalny problem staje się problemem nie do przeskoczenia. W świetle badań okazuje się, że pracodawcy wciąż mają problemy ze znalezieniem dobrych pracowników. Narzekają na powszechny brak motywacji do pracy, inicjatywy, brak podstawowych kompetencji typu praca w grupie, komunikatywność czy twórczość i przede wszystkim brak świadomości siebie. Z czego wynikają te bolące problemy obu stron?
Podstawowym elementem przy projektowaniu kariery, szukaniu pracy czy wyborze zawodu jest samopoznanie. Od niego zaczyna się tak naprawdę przygoda z pracą, przygoda, która może być fascynująca i pasjonująca, a nie tylko wyciskająca z nas siódme poty, co z czasem może przerodzić się w frustrację. Idąc w góry musisz znać swoje możliwości, wiedzieć, czy dasz rade wejść na najwyższy szczyt, jak podzielić swoją drogę, jakie tempo obrać, na jaki szlak wejść. Podobnie dzieje się w życiu zawodowym. Do czego potrzebna jest nam wiedza o sobie? Przede wszystkim do tego, aby wyznaczać sobie adekwatne do naszych możliwości cele, formy działania i dzięki temu osiągać sukces.
CEL > DZIAŁANIE > SUKCES
Być może historia Igi pokazałaby nam, że tak na prawdę dziewczyna powinna szukać nieco innej pracy, niż szuka, skupić się na swoich zasobach, doświadczeniu i dokonać reorganizacji celów. Niestety bardzo często zdarza się tak, że ludzie szukają pracy jakiejkolwiek, takiej, która na krótka metę da im poczucie stabilizacji, w tym finansowej. Zataczają jednak koło, bo po jakimś czasie okazuje się, że starują z punktu wyjścia – pracę zmieniając na inną, w ich mniemaniu lepszą, bo poprzednia okazała się nudna, stresująca i nie dość płatna.
Doradcy zawodowi biją na alarm!
Pracujmy na zasobach, na tym w czym jesteśmy dobrzy, na tym co chcielibyśmy robić!
Pracujmy zatem nad swoja autentycznością. Czym jest autentyczność? Przede wszystkim to stawanie się, bycie sobą. Aby jednak być sobą, należy najpierw siebie poznać. Tylko osoba, która stara się poznać motywy swego działania, dążenia, pakiet zasobów wewnętrznych może cechować się adekwatną wiarą w swoje możliwości. Trudno bowiem autentycznie wierzyć w coś, czego się nie zna.
Znając chociażby podstawowe obszary z wyżej wymienionych łatwiej nam będzie odkrywać swoje predyspozycje zawodowe i poszukiwać zajęcia zawodowego, które będzie dla nas właściwe. Z tego co dla nas właściwe rodzi się automatycznie naturalna dla nas motywacja do działania. Zapalony fotograf będzie z pasją wykonywać swoją pracą i bez problemu nawiąże nowe znajomości biznesowe, księgowa z powołania będzie doceniana przez pracodawcę, jako osoba zaangażowana w pracę, a fizyk, który odkrył w sobie nowe obszary, może stać się doskonałym coachem czy trenerem. Podstawą jednak zawsze będzie wiedza o sobie.
Poznawanie samego siebie jest nieodłącznie związane z pojęciem samoświadomości, umiejętnością wglądu wewnętrznego. Zastanawiamy się nad sobą zazwyczaj w sytuacjach granicznych, takich, które są ważnym wydarzeniem w naszym życiu, a więc w momencie szukania pierwszej pracy, zmiany pracy, kiedy zostajemy zwolnieni, bądź wracamy na rynek pracy po urlopach wychowawczych. Wtedy są to naturalne momenty, kiedy ustalamy nowe priorytety, cele i dążenia. To jednak za mało. Wiedzę o sobie i samoświadomość zdobywamy w ciągu całego życia, jest to proces nieustannie otwarty i nigdy się nie skończy. Warto więc dbać o samoświadomość cały czas, codziennie, kontrolując czy życie przebiega nam w zgodzie z nami samymi.
Jeśli nie, róbmy bieżącą kalkulację i reorganizację naszego świata. Nie tylko w sytuacjach wyjątkowych.
Wiedzę na swój temat możemy czerpać z różnych źródeł, zazwyczaj wymienia się cztery podstawowe:
Co to oznacza w praktyce?
Jeśli zaczynasz pisać do lokalnej gazety i swoją przyszłość wiążesz z dziennikarstwem, skup się na tym czy lubisz to robić, czy sprawia Ci to satysfakcję, pasjonuje Cię (introspekcja, samoobserwacja), zobacz pod różnymi kątami czy działalność ta jest zgodna z Twoimi wartościami i cechami osobowości (cenisz sobie pracę w domu, pracę niezależną, pracę z ludźmi, jesteś osobą refleksyjną, obserwującą?) i umiejętnościami (wydaje Ci się, że potrafisz dobrze pisać? Sprawdź to, zapytaj znajomych i koniecznie specjalistów o zdanie – bazowanie na opiniach innych, porównania społeczne).
Uwaga! Pułapka: Nie skupiaj się tylko na jednym ze źródeł, uruchamiaj wszystkie, po to, by porównywać je ze sobą. Jeśli samowiedzę oprzesz tylko na introspekcji może okazać się, że to, co robisz nie ma większej wartości społecznej, a ta jest ci potrzebna do zdobycia pracy. Także na odwrót – jeśli skupisz się zbytnio na opiniach innych, zapominając o introspekcji i samoobserwacji, może okazać się, że zostaniesz przytłoczony wygórowanymi oczekiwaniami społecznymi i zaczniesz działać tylko pod kątem akceptacji przez innych tego, co robisz. To z kolei sprzyja obniżaniu poczucia własnej wartości i wpadaniu we frustrację.
Coaching, coraz częściej stosowany w doradztwie zawodowym, wskazuje nam prostą zasadę:
Wszystkie rozwiązania Twoich problemów znajdują się w Tobie.
Wszystkie potrzebne Tobie odpowiedzi, drzemią w Tobie.
Zadawaj pytania i staraj się sam na nie odpowiadać.
Prosta na pozór zasada staje się dziś zasadą bardzo trudną, niełatwo bowiem dotrzeć samodzielnie do tych zasobów i do wartościowych odpowiedzi. Próbujmy jednak. Z pomocą przychodzą nam specjaliści: doradcy zawodowi, konsultanci kariery, coachowie, trenerzy rozwoju osobistego.
Nie mogę znaleźć pracy – dlaczego? Jakiej pracy szukasz? Co możesz zrobić, aby ją znaleźć? Gdzie możesz zwrócić się po pomoc?
Nikt mnie nie docenia – co znaczy dla Ciebie być docenianym? Jak ważne i do czego jest Ci to potrzebne?
Za mało zarabiam – co możesz zrobić, aby więcej zarabiać? Czy możesz zrobić coś więcej, niż dotychczas? Co to takiego?
Źle wybrałem szkołę, nie lubię mojej pracy – co możesz zrobić, aby zmienić zawód? Co lubisz i potrafić robić?
Na koniec historia:
Pewien człowiek znalazł jajko orła. Zabrał je i włożył do gniazda kurzego w zagrodzie. Orzełek wylągł się ze stadem kurcząt i wyrósł wraz z nimi. Orzeł przez całe życie zachowywał się jak kury z podwórka, myśląc, że jest podwórkowym kogutem. Drapał w ziemi szukając glist i robaków. Piał i gdakał. Potrafił nawet trzepotać skrzydłami i fruwać kilka metrów w powietrzu. No bo przecież, czyż nie tak właśnie fruwają koguty?
Minęły lata i orzeł zestarzał się. Pewnego dnia zauważył wysoko nad sobą, na czystym niebie wspaniałego ptaka. Płynął wspaniale i majestatycznie wśród prądów powietrza, ledwo poruszając potężnymi, złocistymi skrzydłami. Stary orzeł patrzył w górę oszołomiony.
- Co to jest? - zapytał kurę stojącą obok.
- To jest orzeł, król ptaków - odrzekła kura. - Ale nie myśl o tym Ty i ja jesteśmy inni niż on.
Tak więc orzeł więcej o tym nie myślał. I umarł wierząc, że jest kogutem w zagrodzie.
Anthony De Mello „Przebudzenie”
Pomyśl zatem, kim jesteś i kim mógłbyś być, gdybyś chciał…
a chcesz?
Agnieszka Ciereszko - właścicielka firmy Virtus Centrum Wsparcia Aktywności i Rozwoju, marki Akademia Webinaru oraz Redaktor Naczelna kwartalnika “Doradca Kariery”. Wykładowca akademicki na kilku uczelniach. Współzałożycielka poznańskiego Stowarzyszenia WiDoK, działającego na rzecz planowania i rozwoju kariery. Autorka dwóch prac magisterskich: z andragogiki i psychologii, poradników i informatorów oraz książki dla młodzieży: „Praca i ja. Przygoda życia”. Twórca gier szkoleniowych oraz nowoczesnych narzędzi edukacyjnych. Popularyzatorka refleksyjności i empatii w nauczaniu. Doświadczony żeglarz i mama 18 letniego syna. Życiowe motto: To, co ważne, usłyszysz tylko w ciszy. Tylko tam odnajdziesz siebie.
Zapraszamy na szkolenie rozszerzające temat samopoznania:
"Bilans zasobów w procesie projektowania kariery"